سامانه جامع معاونت فرهنگی اجتماعی | کارگاه اصول مقاله نویسی

انجمن علمی دانشجویی بيوتكنولوژي

کارگاه اصول مقاله نویسی

مهسا نصيري

نوع درخواست:	کارگاه و کلاس آموزشی (کارگاه (ورکشاپ) علمی و آموزشی )
سطح برگزاری:	دانشگاهی
مدرس:	سمیه ایمان پرست
تاریخ برگزاری:	ﺳﻪشنبه, 23 شهریور 1400
مکان برگزاری:	پلتفرم اسکای روم
مجموعه‌های همکار:	دانشکده زیست شناسی,
مدت زمان برنامه(دقیقه):	300
تعداد افراد شرکت کننده:	67

انجمن علمی دانشجویی بیوتکنولوژی معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه الزهرا (س)، "کارگاه اصول مقاله نویسی" را با هدف افزایش توانمندی دانشجویان برای نگارش مقالات علمی با سخنرانی خانم دکتر سمیه ایمان پرست در روزهای سه شنبه و چهارشنبه 23 و 24 شهریور ماه 1400 از ساعت 18 الی20 با حضور 67 نفر از علاقمندان در فضای اسکای روم برگزار کرد. این برنامه آموزشی فرهنگی با سخنرانی خانم دکتر سمیه ایمان پرست عضو هیات علمی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران با حضور دانشجویان از دانشگاه الزهرا و دیگر دانشگاه ها به اجرا رسید. در ابتدای برنامه، خانم بهار مانی حضور خانم دکتر ایمان پرست و شرکت کنندگان را خوش آمد گفت و سپس خانم دکتر بعد از سلام و معرفی، شروع به ارائه سخنرانی خود به همراه پاورپوینت که در آن مطالب مورد نظر را جمع آوری کرده بودند، نمود. در روز اول از مطالب مطرح شده در رابطه با مجله علمی و اصطلاحات رایج مورد استفاده در مجلات بود. در این زمینه از اصطلاحات Volume number، Issue number ، Number یاد شد و ترتیب قرار گیری این موارد در رفرنس ها با مثال نشان داده شد. در ادامه اصطلاحات بیشتری نیز توضیح داده شدند از جمله doi که شماره شناسه دیجیتالی مقاله است و برای هر مقاله اختصاصی است. همچنین درباره ISSN توضیح دادند که همان شاپا مجله است و این کد هشت رقمی برای اعتبار سنجی مجله علمی استفاده می شود. خانم دکتر ایمان پرست به لیست سیاه وزارت علوم و بهداشت اشاره کردند که چاپ مقاله در آنها هیچ امتیازی برای نویسنده ندارد و یکی از راه های تشخیص قرارگیری یک مجله در این لیست را همان ISSN هر مجله دانستند. از مطا لب دیگری که مطرح کردند پایگاه های داده مهم برای چاپ مقاله بود. از پایگاه های داده به Thomson Reuters، Elsevier، Springer، Scopus، PUBMED، Medline، ISC و ... اشاره کردند و توضیح دادند که هر کدام از این موارد تعدادی مجله را نمایه می کنند (در فهرست این پایگاه ها قرار می گیرند). سپس درباره ISI فرمودند که نشانه اختصاری موسسه اطلاعات علمی است و نمایه ای است که توسط شرکت WOS که از شرکت های زیرمجموعه Thomson Reuters است، به مجلاتی که استاندارد های مد نظر این شرکت را داشته باشند داده می شود و مجله به عنوان مجله ISI شناخته می شود. ایشان درباره دسته بندی مجلات در WOS توضیح دادند. در ادامه به تفاوت شاخص های SJR و (IF) Impact Factor اشاره شد. مطلب دیگری که مطرح شد در زمینه دسته بندی نوشته های علمی و دانشگاهی بود و اشاره شد که Article و paper ها جزء Primary Literature هستند. مقالات نیز در دو نوع کنفرانسی و ژورنالی دسته بندی می شوند. در ادامه به اهمیت نگارش مقاله اشاره کردند و مراحل قبل از نگارش مقاله مورد بحث قرار گرفت. ایشان اشاره کردند که قبل از شروع مقاله لازم است که نویسنده سوالاتی از خود بپرسد؛ همانند اینکه آیا این مقاله قابل انتشار است؟ و موارد دیگر که باید پاسخ داده شوند. گام بعدی این است که نشریه هدف مشخص شود. برای شناسایی بهترین مجله و ارزیابی آنها می توان از شاخص های IF (در مجلات JCR)، Q، Citescore، Journal Cited Half-life و H-Index استفاده کرد. گام بعدی قبل از شروع مقاله توجه به راهنمای نویسندگان می باشد. خانم دکتر ایمان پرست بخش های مختلف یک مقاله علمی شامل عنوان، نویسندگان و چکیده را به تفصیل توضیح دادند و اصولی که لازم هست در هر قسمت رعایت شود را بیان نمودند. از جمله اینکه عنوان باید طوری انتخاب شود که ایده اصلی مقاله و هدف اصلی آن را نشان دهد. لازم نیست در هنگام نگارش ابتدا عنوان را نوشت و گاهی اوقات بعد از نگارش مقاله نوشته می شود و یا تغییر می کند. در قسمت نویسندگان اشاره شد که بیشترین امتیاز مربوط به نویسنده اول است و بعد از آن بقیه نویسندگان امتیاز یکسانی دارند؛ اما لازم است ترتیب نویسندگان بر اساس درصد مشارکت باشد. نکته آنجاست که نویسنده نباید منتظر بماند تا نویسنده اول باشد، زیرا تعداد مقالات فرد محدود می شود و در نتیجه تعداد Citation ها هم محدود خواهد شد. با افزایش Citation هر مقاله، حتی با وجود درصد مشارکت پایین نویسنده، او H-Index خود را افزایش داده است. به این ترتیب مدت زمان سخنرانی ایشان در روز اول تقریبا 2 ساعت و 15 دقیقه بود. در روز دوم پس از مرور بخش هایی از مقاله علمی که در روز قبل مطرح فرمودند، ادامه مطالب این بخش را که شامل کلمات کلیدی، مقدمه، مواد و روش ها، نتایج، جدول و شکل ها، بحث، نتیجه گیری، تقدیر ها و منابع بودند به تفصیل مورد بحث قرار دادند و نکاتی که لازم هست در هر قسمت رعایت شود را بیان نمودند. از جمله اینکه انتخاب کلمات کلیدی می تواند از کلمات بخش عنوان و چکیده باشد. در بخش مقدمه نیز مهمترین نکته، اصولی نوشتن آن است. اصولی نوشتن یعنی باید شامل بخش معرفی مسئله تحت بررسی، پیشینه تحقیق و ارائه کار تحقیقاتی خود نویسنده باشد. در بیان مسئله باید مطرح شود که موضوع مورد بررسی چه چیزی می باشد و در ادامه اینکه راه حل های ارائه شده برای این مسئله چیست و در ادامه گفته می شود که راه حل هایی که قبل از این ارائه شده یک مشکل و در اصطلاح گپ تحقیقاتی دارند و نهایتا روش و راه حل خود نویسنده مطرح می شود. ایشان الگوهای متنی برای نحوه بیان هر کدام از این بخش ها مثال زدند. نکته دیگری که خانم دکتر ایمان پرست مطرح کردند این بود که وقتی قسمت بحث و نتایج از هم مجزا هستند، نباید در قسمت نتایج، منبع و مأخذ گنجاند. وقتی نتایج به صورت جدول و شکل ارائه می کنیم نباید در متن نتایج تکرار شود. توضیحات مربوط به بخش جدول ها و شکل ها باید طوری باشد که خواننده مقاله، بدون مراجعه به متن کامل نتایج متوجه نتایج بدست آمده بشود. ایشان درباره قسمت بحث فرمودند که در این قسمت، نتایج بدست آمده باید به طور کلی بیان شود، تجزیه و تحلیل شود و با نتایج قبلی مقایسه شود. در قسمت منابع نیز استفاده از نرم افزارهایی مثل Endnote می تواند کارآمدتر از وارد کردن منابع به صورت دستی باشد؛ زیرا تصحیح فرمت منابع با نرم افزار، کاری ساده تر است و همینطور در وقت صرفه جویی می کند. مطالبی پیرامون اشتباهات متداول و رایج در نگارش مقاله در این بین مطرح می گردید. سپس به معرفی روشی برای یافتن درصد شباهت مقاله نوشته شده توسط نویسنده با سایر مقالاتی که قبل از آن نگارش شده و ادیت نگارشی آن پرداختند. به این منظور سایت مگاپیپر را معرفی کردند. این کار باید قبل از ارسال به مجله هدف نویسنده انجام گیرد و نویسنده باید در پایگاهی مانند iThenticate پس از بررسی، مقدار شباهت مقاله خود را به حداقل برساند. شباهت کمتر از ده درصد قابل قبول است. در ادامه پایگاهی که در همان سایت مگاپیپر وجود دارد و برای ادیت نگارشی مورد استفاده قرار می گیرد که grammarly نام دارد را معرفی نموند. البته نسبت به غیرهوشمند بودن و وجود اشتباهاتی که این سایت در تصحیح متن مقاله پیشنهاد می کند نیز تذکر دادند. بعد از این مباحث درباره نحوه آماده سازی (از جمله تهیه سربرگ توسط نویسنده مسئول) و ارسال مقاله توضیح دادند. در نهایت نیز درباره فرایند داوری و نحوه پاسخ دهی به سوالات مطرح شده توسط داوران صحبت شد. تدریس ایشان در روز دوم به مدت 2 ساعت بود. به علاوه آنکه در همان روز دوم کارگاه، خانم دکتر ایمان پرست، سوالات کاربران را که در قسمت صفحه پیام مطرح کرده بودند از خانم بهار مانی پرسیدند و به آنها پاسخ دادند. پاسخ دهی به سوالات شرکت کنندگان از زمان تدریس ایشان مجزا بوده و حدودا به مدت 45 دقیقه بود. در انتها خانم بهار مانی از تدریس و حضور خانم دکتر تشکر کردند و برنامه را به پایان رساندند.

لینک های مفید

معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه الزهرا(س)