سامانه جامع معاونت فرهنگی اجتماعی | کرسی پرسش و پاسخ ایران و فلسطین با محوریت مبانی حقوقی طوفان الاقصی

حوزه فرهنگی

کرسی پرسش و پاسخ ایران و فلسطین با محوریت مبانی حقوقی طوفان الاقصی

فاطمه طاها

نوع درخواست:	سخنرانی، گفتگو، تریبون آزاد و کرسی های آزاداندیشی (کرسی های آزاد اندیشی)
سطح برگزاری:	دانشگاهی
سخنران و پاسخ دهنده سوالات :	دکتر عبدالحسین صفایی
مجری :	فاطمه بردبار
تاریخ برگزاری:	یکشنبه, 13 آبان 1403
مکان برگزاری:	سالن دکتر تورانی
مدت زمان برنامه(دقیقه):	120
تعداد افراد شرکت کننده:	150

معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه الزهرا(س) با هدف تبیین و تحلیل موضوع فلسطین و طوفان الاقصی، کرسی پرسش و پاسخ ایران و فلسطین با محوریت مبانی حقوقی طوفان الاقصی را با حضور دکتر عبدالحسین صفایی (مشاور عالی حقوقی وزارت دفاع) در روز یکشنبه 13 آبان 1403 از ساعت 9 الی 11 در سالن دکتر تورانی با حضور 150 نفر از اساتید، کارکنان و دانشجویان دانشگاه الزهرا(س) برگزار نمود. آقای دکتر عبدالحسین صفایی در شروع سخنان ارزشمند خویش فرمودند که انتظار این است حقوقدان‌ها بر مبنای قاعده حقوقی و مستندات حقوقی پاسخ سوالات را بدهند و ما امروز اتفاق رخ داده یک سال اخیر را از منظر حقوق بین‌الملل بررسی خواهیم کرد. ایشان فرمودند ما در مساله فلسطین با یک قضیه ای مواجه هستیم که از سال ۱۹۴۷ در جریان است. قبل از جنگ جهانی اول و بعد از جنگ جهانی دوم بحث قیمومیت سرزمین‌هایی که تحت استعمار بودند به کشورهای مختلفی واگذار شد در همین راستا لبنان به فرانسه و فلسطین به انگلیس واگذار شد ولی انگلیسی‌ها امانتدار خوبی نبودند و سرزمین فلسطین را به قومی که دنبال سرزمین جدیدی بودند واگذار کردند و در نهایت در سال ۱۹۴۷ یک دولت اسرائیلی یهودی به استناد قطعنامه ۱۸۱ مجمع عمومی سازمان ملل متحد شکل گرفت. این قطعنامه فلسطین را به دو قسمت اسرائیل و فلسطین تقسیم می‌کند منتها هیچگاه دولت فلسطینی شکل نگرفت و این جریان تا عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ ادامه پیدا کرد. ایشان در ادامه چند سوال مطرح و به آن ها به شرح زیر پاسخ دادند: سوال اول: آیا حمله 7 اکتبر حماس آغازگر بحران اخیر غزه است ؟ دکتر صفایی فرمودند در پاسخ به این سوال می‌توان گفت در هیچ سند بین‌المللی و یا هیچ کسی نمی‌تواند ادعا کند که حماس آغازگر این نبرد بوده است. چون تاریخ ۷۵ سال پشت این جریان است و عملیات ۷ اکتبر یکی از فرایند‌هایی است که از سال ۱۹۴۷ آغاز شده و در جریان است. از سال 1947، 4 قطعنامه از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد، ۹ قطعنامه از طرف مجمع عمومی سازمان ملل متحد، 3 دستور موقت از طرف دیوان بین‌المللی دادگستری، 2 رای مشورتی یکی سال ۲۰۰۴ و دیگری ۲۰۲۴ در خصوص فلسطین صادر شده است که در هیچ یک از 14 قطعنامه؛ حماس نه محکوم شده و نه آغازگر این حملات معرفی شده است و در این اسناد حق دفاع مشروع برای اسرائیل به رسمیت شناخته نشده است. همچنین وضعیت غزه به روایت یکی از علمای بزرگ فلسطینی قبل از حمله 7 اکتبر؛ علامه دکتر محمد بن محمد اسطل فلسطین؛ بدین شرح است:"دشمن طی ۱۵ سال گذشته تلاش دارد ما را آرام آرام زنده به گور کند؛ نسل جوان ما دراین فضای خفقان بزرگ شده‏اند. جوانان بیست و سی ساله بطور کلی در تمامی ابعاد زندگی فلج شده‏اند. بیشترشان نمی‏توانند ادامه تحصیل دهند و یا ازدواج کنند و یا خانه‎ای بسازند ویا کاری پیدا کنند." در واقع می توان گفت که حماس در جهت حق مشروع دفاع از ملت خود عملیات 7 اکتبر را انجام داده است. سوال دوم: اقدام حماس در حمله به اسرائيل از منظر حقوق بين الملل از چه جایگاهی برخوردار است؟ آقای دکتر صفایی در پاسخ به این سوال فرمودند: از منظر حقوق بین‎الملل، مردم سرزمین فلسطین اشغالی برای تحقق «حق تعیین سرنوشت» خود از «حق بر مقاومتِ منفعل و فعال» برخوردارند. طبق اسناد بین المللی، غزه در محاصره کامل اسرائیل قرار دارد و از حق تعیین سرنوشت برخوردار است که لازمه آن مقاومت و ایستادگی در مقابل ظلم است. مقاومت منفعل یعنی با اشغالگر همکاری نکنید تا کشور شما را ترک کنند و مقاومت فعال یعنی با اشغالگر مقابله مسلحانه انجام بدهید. در واقع حماس از حق مشروع ملت خود دفاع کرده است. سوال سوم: آیا ادعاي اسرائیل مبنی بر توسل به دفاع مشروع بر علیه مردم غزه از وجاهت حقوقی برخوردار است؟ دیوان بین‌المللی دادگستری با 14 رأی موافق از 15 رأی، در سال 2004 ضمن مردود دانستن، استدلال اسرائیل در مقام دفاع از احداث دیوار حائل مبنی بر؛ این امر «دفاع مشروع در برابر اقدامات نظامی فلسطینیان»؛ اعلام می‌دارد؛ • احداث دیوار در حال ساخت توسط اسرائیل (نیروی اشغالگر) در سرزمین‌های فلسطین اشغالی شامل داخل و اطراف بیت‌المقدس شرقی و تأسیسات مربوطه، ناقض قوانین بین‌المللی است. • اسرائیل باید به نقض قوانین بین‌المللی خاتمه دهد. • ساکنان سرزمین‌های اشغال شده توسط اسرائیل در سال 1967 همچنان دارای حق تعیین سرنوشت هستند و این حق تا زمان تعیین سرنوشت فلسطینیان توسط خودشان از بین نخواهد رفت. سوال چهارم: وظیفه جامعه بین‌المللی اعم از سازمان‌های بین‌المللی و کشورها در این قضیه چیست؟ کمیسیون مستقل تحقیق سازمان ملل در مورد سرزمین‌های اشغالی فلسطین در گزارش هجدهم اکتبر 2024، (26 مهرماه 1403) خود در راستای اجرایی شدن رای مشورتی دیوان، گزارش 12 صفحه‌ای کمیسیون مذکور در خصوص رای مشورتی اخیر دیوان بین‎المللی دادگستری در خصوص پیامدهای اشغالگری صهیونیست‎ها در سرزمین فلسطین صادر و برخی توصیه‎ها را منتشر کرد. در این گزارش تاکید شده است که؛ «هر دولت یا بازیگری که به اسرائیل کمک دهد که به اشغالگری ادامه دهد از حیث حقوقی، معاونت در ارتکاب نقض قواعد ذیربط بین‎المللی محسوب می‌شود و باید پاسخگوی «مسئولیت‌های حقوقی و کیفری ناشی از نقض قواعد بین‌المللی باشد». در پایان ایشان فرمودند: هر چند متاسفانه، ناشی از ساختار کنونی جامعه بین‎المللی و با توجه به واقعیات سیاسی جامعه جهانی، امکان اجرای این ارزیابی‌ها و توصیه‌ها با مشکل جدی مواجه است، اما مجموع این اقدامات و مستندات حقوقی به عنوان مبانی مشروعیت مبارزان و فعالان عرصه مقاومت و مقابله با اشغالگری حائز اهمیت فراوانی است و می‎تواند پشتوانه‌های مهمی را در افکار عمومی جهانی به حمایت از مردم مظلوم فلسطین شکل دهد.

لینک های مفید

معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه الزهرا(س)