سامانه جامع معاونت فرهنگی اجتماعی | بازدید علمی از شرکت آریوژن فارمد

انجمن علمی دانشجویی بيوتكنولوژي

بازدید علمی از شرکت آریوژن فارمد

يلدا مسعودمقام

نوع درخواست:	اردوها و بازدید های علمی، فرهنگی و آموزشی (بازدید علمی حضوری)
سطح برگزاری:	دانشکده‌ای
استاد همراه:	جمشید فولادی
تاریخ برگزاری:	ﺳﻪشنبه, 08 خرداد 1403
مکان برگزاری:	کیلومتر ۲۲ جاده مخصوص کرج، شرکت آریوژن فارمد
مدت زمان برنامه(دقیقه):	180
تعداد افراد شرکت کننده:	17

انجمن علمی دانشجویی بیوتکنولوژی معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه الزهرا (س)، "بازدید علمی از شرکت آریوژن فارمد" را باهدف آشنایی دانشجویان با فضای صنعتی و شرایط کار در صنعت از نزدیک و استفاده عملی از واحدهای درسی را که به‌صورت تئوری در دانشگاه آموخته‌اند با همراهی آقای دکتر جمشید فولادی، هیئت‌علمی دانشکده علوم زیستی دانشگاه الزهرا (س) در روز سه‌شنبه ۸ خرداد سال ۱۴۰۳ از ساعت ۹ الی ۱۲ با حضور ۱۷ نفر از دانشجویان کارشناسی رشته بیوتکنولوژی و ارشد بیوشیمی از این شرکت واقع در تهران، کیلومتر ۲۲ جاده مخصوص کرج برگزار کرد. این بازدید با حضور یافتن بازدیدکنندگان در اتاق کنفرانس و سخنرانی یکی از اعضای بخش تولید، آغاز شد. ایشان به مدت ۳۰ دقیقه درباره کلیات کار شرکت و محصولات تولیدی توضیح دادند. ایشان ضمن اشاره به تولید داروهای بیماران خاص و صعب العلاج توسط آریوژن، شرکت را جزء شرکت های high tech معرفی کردند که داروهایی با فناوری های مهندسی ژنتیک با هزینه های بسیار بالا را تولید می‌کند. اکثر این داروها biosimilar هستند. این شرکت از سال ۱۳۸۹ تاسیس شده و به تدریج گسترش پیدا کرده است . جدیدترین محصول این شرکت، یک واکسن نوترکیب آنفلونزا است. داروهای فاکتور انعقادی ۷ و ۸ هم از داروهای برجسته این شرکت هستند. در انتها ایشان کمی درباره چارت سازمانی شرکت توضیح دادند. در گام بعد از حضار پذیرایی شد و همگی راهی بخش تولید شدیم. بخش های مهم این شرکت مثل همه شرکت های بیوتکنولوژی، بخش QC ، R & D و تولید بودند که بخش تولید، بیشترین زمان بازدید را به خود اختصاص داد. لازم به ذکر است برای بازدید از خط تولید و تحقیق و توسعه، اجازه عکس برداری و فیلم برداری نداشتیم. این شرکت از اصول GMP پیروی می‌کند که داشتن کلین روم برای شرکت ها را الزامی می‌داند. سطوح کلین روم از D تا A بود و ما با پوشیدن روپوش آزمایشگاهی و پوشش روی کفش ها، تنها اجازه ورود به سطح D را داشتیم . هر چیزی که وارد شرکت میشود، در این گرید، اتوکلاو و شستشو میشود تا بتواند وارد بخش اصلی و استریل تولید شود. هر چند از D به A نزدیکتر شویم، شرایط استریل تر میشود به طوری که سطح A، زیر هود لامینار محسوب می‌شود. بخش اول تولید، BC یا Bioreactor Culture بود . این بخش تا حجم ۴۵۰۰ لیتری رآکتور، توان کشت دارد. انواع سایز های رآکتورها، ۱۰۰۰، ۲۰۰۰ و ۴۵۰۰ هستند. کشت خود از سه بخش تشکیل شده است. در بخش seed، سلول ها در انکوباتور پاساژ خورده و وارد رآکتورها می شوند. این رآکتور ها ساخت شرکت های ایرانی مثل Aroko هستند. وقتی رآکتور ها به یک تیتر آنتی بادی میرسند، آن‌ها را خاموش میکنند. سپس ماده ای را اضافه میکنند که رسوبات را نهشت دهد. سوپ سلولی از پروتئین ها جدا می شود‌ و این فرایند، ۱۵ تا ۲۵ ساعت طول میکشد . فردای آن روز ، وارد مرحله down stream می شوند تا در مراحل خالص سازی، به مولکول تارگت خود برسند و بتوانند دارو را وارد مرحله filling کنند. شیفت های کاری این شرکت ، از ۸ تا ۱۶، ۱۶ تا ۲۴ و ۲۴ تا ۸ صبح هستند بنابراین پارامتر های حیاتی رشد سلول مثل پی اچ، DO و ... دائما در حال پایش هستند و این پایش تا ۱۵ روز بعد از کشت ادامه می یابد. رنگ‌ طبقات شرکت بسته به نوع بخش تولید، عوض میشد مثلا BC طوسی، CC یا Cell Culture که بعد از BC از آن بازدید کردیم، آبی رنگ بود و RC که نتوانستیم از آن بازدید کنیم، سبزرنگ بود. در بخش CC ، هاروست (Harvest) سوپ سلولی انجام می‌شود. در این بخش محلولمان هنوز کدورت و ناخالصی دارد‌. خالص سازی سه مرحله ی فیلتراسیون، capturing و polishing دارد که به طور کلی ،همگی کروماتوگرافی نام دارند. همیشه اول فیلتراسیون، clarification است. برای این مرحله از فیلتر های depth که منافذ بزرگ دارند استفاده میشود. در واقع در این مرحله ، سلول ها از پروتئین هدف ما جدا میشوند و وارد رآکتور دیگری میشوند . حالا پروتئین را capture می‌کنند که این کار با رزین های affinity انجام میشوند.در این مرحله ناخالصی هایی مثل aggregation و endotoxin باید جداسازی شوند. برای بیماران خاص، باید سطح اندوتوکسین دارو خیلی پایین باشد . بعد از کپچرینگ، معمولا از رزین-های تغییر دهنده بار الکتریکی استفاده میشود‌ . همه کار این رزین ، بازی با نقطه آیزوالکتریک است چرا که پروتئین های ما ، به بار الکتریکی حساس اند. مرحله بعدی ، NMC یا Mixed mode chromatography است. در اینجا رزین ها چند لیگاند دارند و هم بار و هم aggregation را کنترل می‌کنند. نام اتاق های این بخش به صورت DSP1 ,DSP2 و DSP3 بودند که در بخش اول، کپچرینگ و Clarification انجام میشد، در بخش دوم هم polishing انجام میشد و بخش سوم را هم به دلیل تعمیرات ، نتوانستیم ببینیم. نکته بسیار مهم این بود که در down stream ، دانش بیوشیمی با فوکوس روی بافر حرف اول را می زند ولی در مراحل اول که دیدیم یعنی upstream، دانش بیوتک و میکروب مطرح است. در انتهای تولید ، به بخش formulation و filling رسیدیم. در آنجا با دستگاه liofreezator یا خشک کن انجمادی آشنا شدیم که برای داروهایی به کار می رود که قرار است به صورت پودری عرضه شوند. در بخش filling ویال ها حرارت خشک میخورند، بعد از دارو پر میشوند . ویال ها چند ساعت در تونل استریل می‌مانند و بعد که آماده میشوند وارد لاین بسته بندی می شوند. بعد از حاضر شدن پک مادر، آنها وارد انبار میشوند و سپس وارد یخچال (cold room های بزرگ) میشوند‌ تا به پخش برسند. بخش بعدی بازدید، QC بود‌ . در این بخش ناخالصی‌ها را اندازه میگیرند. اصول دستگاهی به ما توضیح داده شد که دتکتور ناخالصی بود. داروی اصلی تحت عنوان DP است . این DP بعد از تولید، ۶ روز فرصت دارد تا در QC نمونه برداری و آزمایش شود. تست های iPQC انجام میشوند. اگر در این بخش استاندارد داخلی وجود نداشته باشد، معیارهای دارو با استاندارد های بین المللی سنجیده میشود. یک سری از اتاق های QC هم کلین روم دارند تا تست های استریل بودن انجام شوند. در آزمایشگاه بیوشیمی این بخش، Real time PCR ، PCR روی ژل آگارز، SDS Page، الکتروفورز عمودی، UV spect و الایزا انجام می شدند. تست ها برای خوانش پلیت به این صورت اند که دستگاه، sample و استاندارد را با هم با نرم افزار PLA مقایسه می‌کند. اتاق بعدی، عمر قفسه دارو را میسنجید. در این اتاق پایداری هر دارو در ماه ۱،۲، تا ۳۶ ماه در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد سنجیده میشود. البته به مدت ۶ ماه هم در دمای ۳۰ درجه تست Acceleration انجام میشود تا بسنجند اگر دارو در دمای بالاتر قرار گیرد، چه اتفاقاتی برایش رخ میدهند‌. آزمایشگاه آخر هم آزمایشگاه فیزیک و شیمی بود. بخش آخر بازدید، R&D بود. آزمایش های بخش QC در این بخش هم انجام میشوند با این تفاوت که این بخش، خودش SOP ها و معیار های آزمایش را برای QC تعیین میکند تا انجام دهند‌‌. در انتها پس از گرفتن عکس دسته جمعی در محوطه شرکت، آن جا را ترک نمودیم.

لینک های مفید

معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه الزهرا(س)