سامانه جامع معاونت فرهنگی اجتماعی | کارگاه بررسی تطبیقی تاریخ و تاریخ ادبیات ایران و غرب

انجمن علمی دانشجویی زبان، ترجمه و ادبیات فرانسه

کارگاه بررسی تطبیقی تاریخ و تاریخ ادبیات ایران و غرب

ساناز ایزدخاست

نوع درخواست:	کارگاه و کلاس آموزشی (کارگاه (ورکشاپ) فرهنگی، اجتماعی و هنری)
سطح برگزاری:	کشوری
مدرس :	دکتر علی خدیور
تاریخ برگزاری:	ﺳﻪشنبه, 30 آذر 1400
مکان برگزاری:	ادوبی کانکت و اسکای روم
مدت زمان برنامه(دقیقه):	1320
تعداد افراد شرکت کننده:	35

انجمن علمی دانشجویی زبان فرانسه معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه الزهرا (س) با همکاری گروه زبان فرانسه دانشگاه الزهرا ( س)، "کارگاه بررسی تطبیقی تاریخ و تاریخ ادبیات ایران و غرب" را با هدف ارتقای سطح علمی اساتید و دانشجویان در زمینه بررسی تطبیقی تاریخ و تاریخ ادبیات ایران و غرب از زمان شکل گیری تمدن غرب در ایران با سخنرانی آقای دکتر علی خدیور در روز های سه شنبه از 06 مهرماه الی 30 آذرماه 1400 از ساعت 17 الی 19 با حضور 35 نفر از علاقمندان به صورت مجازی و در فضای ادوبی کانکت و اسکای روم برگزار کرد. این برنامه آموزشی فرهنگی با سخنرانی آقای دکتر علی خدیور، مدرس و پژوهشگر آزاد و حضور خانم دکتر چاوشیان، مدیرگروه دپارتمان زبان فرانسه و همچنین استاد مشاور انجمن زبان فرانسه دانشگاه الزهرا و با حضور برخی از اعضای انجمن و دانشجویان علاقه مند به اجرا رسید. خلاصه ای از این جلسات به شرح زیر است: استاد جلسه را با بیان نام های سلسله های ایرانی به ترتیب دوره حکومتی آنها آغاز کردند با ذکر اینکه برخی از تاریخ ها به منظور اهمیتی که دارند باید به خاطر سپرده شوند مانند: تاریخ ابداع خط توسط سومریان یا تاریخ ورود قوم آریایی به ایران و .... در ادامه، درباره قوم های مختلف همچون مادها، پارس ها، عاشوری ها و پادشاهانی که به ترتیب در این اقوام حکومت کردند و جنگ های مهم که بین هر یک از این اقوام در گرفت، به تفصیل توضیحاتی داده شد. موضوعاتی از قبیل: زبان باستان ایرانی و تقسیم بندی آن به چهار گروه (فارسی باستان، اوستایی، سکایی و مادی)، کلماتی که از زبان یونانی با تلفظی کاملا متفاوت به زبان فارسی وارد شدند، دلایل اینکه چرا از زبان اوستایی و سکایی متون مکتوب بر جای نمانده است و در نهایت ورود به ادبیات یونان و بیان خلاصه ای از داستان های کتاب ایلیاد که شامل ۲۴ سرود است و همچنین کتاب ادیسه که هر دو اثر نوشته نویسنده یونانی به نام هومر است، معرفی کتاب چند جلدی تاریخ هرودوت و موضوعاتی از این قبیل در این جلسه از کارگاه توضیح داده شد. شروع جلسه چهارم با پاسخ به سوالات شرکت کنندگان با موضوع چگونگی انتقال و مکتوب شدن داستان های ایلیاد و ادیسه بود. بعد از مروری بر جلسه گذشته، از مادها و پادشاهان و جنگ های درگرفته گذر کردیم و طبق ترتیبی که سلسله های ایرانی را نام برده بودیم به پارس ها و حکومت هخامنشیان رسیدیم. از دوران حکومت کوروش دوم، معروف به کوروش کبیر، از خاندان پارس ها (از قوم های آریایی) آغاز کردیم. از ایران عبور کردیم و به یونان پرداختیم (سال۴۵۰ قبل از میلاد). فرهنگ یونانی ها بازه جغرافیایی وسیعی دارد (از حاشیه ترکیه امروز-قبرس-شمال مصر-ایتالیا –سیسیل-ساردنی-کورس-فرانسه-اسپانیا و چندین کشور دیگر) یونانی نشین بودند. درباره نحوه اداره هر شهری از یونان تا جشن های مختلفی که برای تقویت یگانگی آنها برگزار می شد(به تفصیل)، صحبت کردیم. در انتهای جلسه، به کوه بیستون در کرمانشاه که کتیبه ای روی آن حک شده و چگونگی حکومت داریوش را بازگو می کند، پرداخته شد. همچنین چندین کتاب جهت مطالعه درباره تاریخ ایران و گزیده ای از سروده های روم. در ادامه جلسه پنجم ابتدای جلسه به سوالات حضار پاسخ داده و سپس به تاریخچه نمایشنامه نویسی در ادبیات غرب پرداخته شد. در ادامه به ۳ نمایشنامه نویس بزرگ (نمایش های تراژدی) اشاره شد. آثار هر یک از این نمایشنامه نویسان مورد بررسی قرار گرفت و آثار ترجمه شده به فارسی جهت مطالعه معرفی گردید. همچنین به مهم ترین نمایشنامه نویس های کمدی نیز پرداخته و در نهایت به موضوع جلسه آینده پرداخته شد که چرا تراژدی و کمدی یونان کم کم تا قبل از حمله اسکندر از اوج رو به زوال رفت. در جلسه ششم در شروع جلسه برای بازگشت به ادبیات ایران، از مطالب جلسه چهارم که در رابطه با سلسله های ایرانی بود و به تفصیل به پادشاهان هخامنشی پرداخته بودیم، خلاصه ای بیان شد؛ در ادامه با چهار پادشاه هخامنشی دیگر، الگوهای تکرار شونده آنها برای رسیدن به حکومت، نحوه حکمرانی و کشته شدن هر کدام به تفصیل آشنا شدیم و در نهایت، این سلسله با حمله اسکندر مقدونی به ایران و آتش زدن تخت جمشید به پایان رسید. به طور همزمان در دوره حکومت داریوش دوم در ایران، به یونان پرداختیم که در نتیجه تلاش های اردشیر بسیار ضعیف شده و جنگ های داخلی در آن در گرفته بود (جنگ های پلوپونزی،میان اسپارت و آتن، که مدت سی سال طول کشید). بعد از این جنگ ها در مراسم های عزاداری که برای کشته شدگان آتن برگزار می شد، خطابه های پریکلس(سیاستمدار آتنی) به صورت مکتوب بر جای مانده است اما از آنچه که در ایران گذشت به جز کتیبه های هخامنشی و بخش گاهان کتاب اوستا که سرود های هخامنشی است اثر مکتوبی در دست نیست. در رابطه با جنگ های پلوپونزی کتابی با عنوان تاریخ جنگ پلوپونزی نوشته توکودیدس(توسیدید) که به فارسی ترجمه شده، برای مطالعه معرفی شد. در انتها به فیلسوفان یونانی (سقراط، افلاطون و ارسطو) و آثارشان پرداختیم. در طول جلسات قبل، مرحله اول در تاریخ ایران رو بررسی کردیم که نتیجه آن شکل گیری ایران و فروپاشی هخامنشیان بود. در جلسه هفتم به سلسله های سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان پرداختیم که حکومت های سلوکیان و اشکانیان به اندازه هخامنشیان و ساسانیان آثار زیادی از خود به جا نگذاشته اند. متوجه شدیم که اشکانیان از نظر نژادی از خاندان پارس ها و مادها نیستند (اما ادعا می کردند که از نسل هخامنشیان هستند) و از طایفه ای به نام پَرنی ها که یکی از شاخه های سکاها بودند، تشکیل شدند. اولین سردار آنها به نام اَرشک که به او اَشک هم می گفتند پایه گذار حکومت اشکانیان بود. در قسمتی از دوران حکومت مهرداد اول (یکی از مهم ترین پادشاهان اشکانیان) به نقطه ای می رسیم که او پادشاه سلوکی رو به اسارت در می آورد اما برخلاف تصور، او را به عنوان مهمان به خانه اش می برد و با دخترش (روزگون) ازدواج می کند که بعدها پیر کورنِی Pierre Corneille نمایشنامه ای به نام Rudogune که به معنی روزگون است می نویسد؛ این اثر به فارسی نیز ترجمه شده است. همزمان به ایتالیا نیز پرداختیم که در آنجا جمهوری (امپراطوری روم) در حال شکل گیری بود که در تاریخ مدون یکی از مشهورترین امپراطوری ها محسوب می شود. جمهوری روم حرکت آهسته و پیوسته و رو به رشدی در طی ۴۰۰ یا ۵۰۰ سال داشت. رومی ها سنت گرا و نوگرا بودند و در مواجهه با فرهنگ جدید سعی می کردند سنت های نو قوم دیگر را به قوم خود اضافه کنند، برای مثال در مواجهه با یونانی ها، خط و محاسبات ریاضی و دین آنها را به فرهنگ خود وارد کردند. همچنین به این موضوع پی بردیم که داده های تاریخی که درباره رومی ها در دست داریم بسیار بیشتر از حکومت اشکانیان است چرا که رومی ها آثار بیشتری بر جای گذاشته اند؛ برای مثال، لیویوس تاریخ روم را در ۱۴۲ جلد نوشته است. و در نهایت، به سوالات شرکت کنندگان درباره مطالب این جلسه پاسخ داده شد. در جلسه هشتم از کارگاه به فضای فرهنگی و نحوه حکومت داری پارت ها و اشکانیان در مقایسه با رومی ها پرداخته شد. همچنین زبان های اصلی (یونانی، فارسی اشکانی) و حاشیه ای (فارسی میانه، اَکَدی و آرامی) دوره اشکانیان را نیز مورد بررسی قرار داده شد. در اغلب متون تاریخی مشاهده می شود که حضور پادشاهان اشکانی بسیار کمرنگ است. سه اثر مکتوب درباره حکومت اشکانیان به نام های یادگار زریران (درباره نبرد ایران با تورانیان)، درخت آسوریک(مقابله زندگی دامداری و کشاورزی) و منظومه عاشقانه ویس و رامین، بر جای مانده است. در نهایت دوباره به جمهوری روم و نظام فرهنگی آن که نظامی پدرسالار بوده است، پرداختیم و انتهای جلسه به سوالات شرکت کنندگان پاسخ داده شد. در جلسه نهم از کارگاه به نحوه زندگی رومیان و درگیری های داخلی بین آنها پرداختیم. از سال ۱۳۳ پیش از میلاد، پادشاهان و نحوه حکومت هر یک در روم را مورد بررسی قرار دادیم که یکی از آنها مهم ترین و تاثیرگذارترین شخصیت های تاریخ، ژولیوس سزار(به زبان فرانسوی) یا یولیوس قیصر (به زبان عربی) بود. در رابطه با توطئه علیه ژولیوس سزار در سال ۴۴ پیش از میلاد، نمایشنامه ای به نام تراژدی ژولیوس سزار نوشته شکسپیر معرفی شد. بعد از مرگ ژولیوس سزار، خواهر زاده اش به نام اوکتاویوس که بعدها به اسم آگوستوس تغییر نام می دهد، به حکومت می رسد و در سال ۲۷ پیش از میلاد اعلام پادشاهی می کند و پرونده جمهوری روم برای همیشه بسته می شود. در باب زندگی سزار و یازده امپراطور نخست روم کتابی با عنوان زندگینامه قیصرها نوشته گایوس سوئتونیوس برای مطالعه بیشتر معرفی شد. در دوران پیشرفت رومیان از نظر فرهنگی و سطح زندگی به ایران بازگشتیم که اشکانیان حکومت می کردند. در دوره آگوستوس، پادشاه اشکانی به نام فرهاد حکومت می کرد که با وی قرارداد صلحی می بندد و کنیزی رومی به ایران می فرستد که بعدها فرهاد با این کنیز ازدواج می کند و این کنیز برای به دست گرفتن حکومت فرهاد را به قتل می رساند. در دوران حکومت اشکانیان، آشوب ها بر پیروزی ها و فتوحات غلبه دارد و در سال ۲۲۴ پیش از میلاد در حالی که قلمرو اشکانیان دو قسمت شد، حکومتشان به پایان می رسد. در انتهاء خانم دکتر چاوشیان از قبول دعوت آقای دکتر و حضور کلیه شرکت کنندگان این برنامه و اعضای انجمن تقدیر و تشکر نموده و بخش اول نشست ها در نیمسال اول 1400-1401 را به پایان رساندند. شروع حکومت ساسانیان موضوعیست که در سلسله نشست های ترم آینده مورد بحث قرار خواهد گرفت.

لینک های مفید

معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه الزهرا(س)